Om de energieomslag naar een stikstofvrije wereld haalbaar te maken, is elektriciteitsopslag een belangrijke uitdaging. Batterijen bevatten veel ‘zeldzame’ metalen, maar de (ecologische) kosten om die stoffen te winnen zijn aanzienlijk
De grote wereldmachten begrepen trouwens snel hoe belangrijk het is om over die zeldzame metalen te kunnen beschikken, en werkten daarvoor strategische plannen uit. Bijvoorbeeld de "Inflation Reduction Act" in de Verenigde Staten en de "Critical Raw Materials Act" in Europa.
Waarom is dit strategisch?
Door de ontwikkeling van hernieuwbare energie, de elektrificatie van de mobiliteit en onze digitale behoeften neemt de vraag naar zeldzame en industriële metalen sterk toe. Zoals voor energie, zijn de uitdagingen van ecologische, economische en geopolitieke aard, aangezien we afhankelijk zijn van een aantal producerende landen (China, Rusland, Democratische Republiek Congo…).
Het is dus belangrijk dat we oog hebben voor de schaarser wordende grondstoffen om de transitie naar een duurzamere samenleving te doen slagen. Het is een uitdaging die iedereen aangaat. We kunnen deze crisis aanpakken door te investeren in innovatie om die metalen te benutten in Europa, enerzijds, en een ambitieuze circulaire economie te ontwikkelen, anderzijds.
De circulaire economie zorgt ervoor dat de economie duurzaam blijft, door de producten, materialen en grondstoffen zo lang mogelijk te laten meegaan. Dit doet ze door de producten slim te ontwerpen, ze te hergebruiken of te delen, ze te repareren, op te knappen, onderdelen te hergebruiken en uiteindelijk te recycleren. Ze houdt ook rekening met de winning en het verbruik van natuurlijke bronnen en de uitstoot van afval en vervuiling binnen de grenzen van de planeet.
En wat met België?
België heeft een federaal plan voor de circulaire economie. Dit plan voorziet verschillende acties: zoals de eco-conceptie van de producten, een indicator voor de herstelbaarheid van de producten op het ogenblik van de aankoop, en de afschaffing van producten voor eenmalig gebruik.
Uit een studie1die door Inoopa tussen januari 2017 en eind december 2021 werd verricht, blijkt dat het omzetcijfer van de in België in de circulaire economie actieve bedrijven met 23% is gestegen tot 321 miljard euro. Tussen januari 2019 en eind december 2021 nam het aantal bedrijven dat actief is in de circulaire economie met 35% toe tot 52.000, terwijl in dezelfde periode het totaal aantal ondernemingen in het land slechts met 15% steeg, tot iets meer dan 800.000. In die periode van drie jaar verdubbelde het aantal betrokken banen van 7,5% tot 15% van het totaal, namelijk tot bijna 600.000.
Een recent voorbeeld dat veel aandacht krijgt: de invoering van statiegeld op blikjes en flessen. Momenteel bestuderen de drie gewesten op een gecoördineerde manier hoe het in 2025 kan worden ingevoerd. Een project dat bovendien niet alleen economische circulariteit beoogt, maar ook de strijd aanbindt tegen zwerfvuil.