België heeft zich zowel op Europees vlak als op wereldniveau verbonden om te strijden tegen de klimaatopwarming. Duurzaam ondernemen stimuleren is een onderdeel van die strijd. We denken dan aan maatregelen gericht op het terugdringen van energiegebruik of het omschakelen naar groene energie, de duurzame omgang met grondstoffen maar ook aandacht voor de sociale en ethische aspecten van ondernemen.

Federale initiatieven


Definitie


Het begrip duurzaam ondernemen dekt vele ladingen. Een productieproces begint veelal bij de ontginning van grondstoffen. Met deze grondstoffen worden goederen gefabriceerd die worden vervoerd. De goederen worden vervolgens geconsumeerd en eindigen als afval. ‘Duurzaam ondernemen’ heeft een impact op elk van die vijf stappen. In België is de dienstensector erg belangrijk zodat het aspect ontginning minder op de voorgrond staat. Maar energiegebruik bij productie en transport, de socio-economische aspecten van transport en afvalverwerking zijn punten waar via duurzame initiatieven belangrijke winsten kunnen worden gerealiseerd.


Investeringsaftrek


De investeringsaftrek is wellicht een van de bekendste ondersteunende maatregelen voor zelfstandige ondernemers en kmo’s. Het biedt de investerende ondernemer een fiscale aftrek ter waarde van een aantal procenten van de investering.

In principe bedraagt de investeringsaftrek 8%. Maar voor bepaalde investeringen bedraagt de aftrek 13,5%. Dat is onder meer het geval voor ‘energiebesparende’ investeringen die gericht zijn op een rationeler gebruik van energie in de industrie. Er zijn maar liefst 12 categorieën. We pikken er enkele uit:

  • vervoer via spoor of over het water
  • energieproductie op basis van hernieuwbare energie
  • verbrandings-, verwarmings-, klimatiserings- en verlichtingsapparatuur
  • beperking van het ventilatieverlies in bestaande gebouwen

Naar aanleiding van de Covid-crisis besloot de regering om het standaardtarief van de investeringsaftrek voor investeringen tussen 12 maart 2020 en 31 december 2021 op te trekken tot 25%. Als u in die periode investeringen doet in activa die gericht zijn op energiebesparing, dan kan u ook die 25% aftrek claimen. Vanaf 2022 valt dit bijzonder ‘Covid’-tarief weg.


De aftrek is afhankelijk van enkele voorwaarden, maar ook van enig formalisme. U moet tijdig de nodige attesten aanvragen bij de bevoegde (gewestelijke) overheidsinstanties die bevestigen dat de betrokken investeringen effectief energiebesparend zijn.

Maar niet alleen voor energiebesparende investeringen krijgt u een verhoogde aftrek. Ook voor ‘milieuvriendelijke investeringen in onderzoek en ontwikkeling’ kan u zo’n verhoogde aftrek genieten. Het gaat om investeringen in onderzoek en ontwikkeling van nieuwe producten en toekomstgerichte technologieën die geen effect op het leefmilieu hebben of die het negatieve effect op het leefmilieu zoveel mogelijk proberen te beperken.

Ook voor deze investeringen hebt u een attest nodig van een gewestelijke overheidsinstantie. Net zoals voor energiebesparende investeringen is het tarief in principe 13,5% maar voor investeringen tot 31 december 2022 geldt het tarief van 25%.


Vennootschappen kunnen voor investeringen in onderzoek en ontwikkeling kiezen tussen een belastingkrediet en de investeringsaftrek. Het bedrag van de belastingbesparing is even groot maar een belastingkrediet is terugbetaalbaar als de vennootschap gedurende een zekere periode onvoldoende belastbare winst heeft.


Woon-werkverkeer


Ook op het vlak van de verplaatsingen van uw medewerkers zijn er tal van maatregelen die erop gericht zijn die verplaatsingen duurzamer te laten verlopen. Er zijn maatregelen die de niet-duurzame verplaatsingen (lees: één persoon in een vervuilende luxewagen) ontraden via beperkingen op de aftrek van kosten en hogere belastingen op het voordeel terwijl groene verplaatsingen (elektrische wagens, openbaar vervoer, bedrijfsfiets…) volledig aftrekbaar zijn (soms zelfs meer dan 100%) en een lager of geen belastbaar voordeel opleveren.

U kan uw personeelsleden een ‘mobiliteitsbudget’ aanbieden. Ze kunnen dan fiscale voordelen genieten als ze hun bedrijfswagen inruilen voor een groenere versie, voor een abonnement op het openbaar vervoer of voor geld. In de niet al te verre toekomst zal de aftrek van bedrijfswagens op fossiele brandstoffen waarschijnlijk zelfs volledig verworpen worden. Ook hier kan het duurzamere alternatief u op korte termijn via fiscaliteit forse besparingen opleveren.


Vlaams gewest


Het Vlaams Gewest heeft twee grote schema’s voor duurzaam ondernemen: de ecologiepremie+ en STRES. Daarnaast voorziet het gewest tal van subsidies en premies voor innovatieve investeringen en voor onderzoek en ontwikkeling.
www.vlaio.be


Ecologiepremie+


In het Vlaamse Gewest kan u als onderneming subsidies ontvangen voor een aantal ecologische investeringen die het productieproces milieuvriendelijker en energiezuiniger maken. De maatregel staat open voor kmo’s.

De ecologiepremie wordt toegekend aan technologieën die opgenomen zijn in een limitatieve technologieënlijst (afgekort LTL). Voor aanvragen sinds 24 mei 2021 zijn er 44 technologieën geselecteerd voor steun, in 3 categorieën: milieutechnologieën, energiebesparende technologieën en hernieuwbare energie. Het gaat dan bijvoorbeeld om alternatieve koudemiddelen voor koelsystemen, transportmiddelen op waterstof en tankinfrastructuur voor waterstof, zuivering van hemel-, oppervlakte- en proceswater, geothermie voor proceswarmte, … Sinds kort komen elektrisch laadstations, installaties voor het geschikt maken van grondwater, hemelwater of oppervlaktewater voor het gebruik als proceswater en elektrische/CNG hogedruktrailers ook in aanmerking voor deze premie.

De ecologiepremie wordt toegekend in de vorm van een subsidie. Het bedrag van de ecologiepremie wordt bepaald door:

  • de grootte van de onderneming (kmo of grote onderneming)
  • het type technologie (milieu, energie, hernieuwbaar)
  • de ecoklasse/ecogetal
  • het meerkostpercentage van de technologie en de essentiële componenten

STRES-steunregeling


De ecologiepremie+ geeft ondernemingen steun als ze investeren in gestandaardiseerde technologieën uit de limitatieve technologieënlijst. STRES gaat een stapje verder. De regeling ondersteunt groene investeringen in ‘strategische’ spitstechnologie in het Vlaamse Gewest. De minimuminvestering bedraagt 3 miljoen euro. Het steunpercentage varieert van 20 tot 40%. Met dit programma wil het Vlaams Gewest investeringen ondersteunen die de bestaande Europese normen overtreffen of die milieudoelstellingen behalen waarbij geen Europese normen gelden.


Energiepremies via netbeheerders Fluvius en Elia


Fluvius biedt een investeringspremie aan ondernemingen die investeren in energiebesparing (isolatie, hoogrendementsbeglazing, verlichting) en in hernieuwbare energie (zonneboiler, warmtepomp…). Het moet gaan om werken in bestaande niet-residentiële gebouwen.
De premies worden verstrekt door de elektriciteitsnetbeheerder Fluvius in overleg met de Vlaamse overheid (Vlaams Energie- en Klimaatagentschap). Per kalenderjaar wordt een actieplan afgesproken met de Vlaamse overheid.

De klanten van Elia in het Vlaamse Gewest, aangesloten op het lokaal vervoersnet met een spanningsniveau tot en met 70 kV, kunnen een aanvraag indienen om een investeringspremie te verkrijgen bij de uitvoering van maatregelen die een primaire energiebesparing beogen. Dit vereist wel een voorafgaande energiestudie.


Subsidie voor Ecologisch en Veilig Transport


Ondernemingen met een exploitatievestiging in het Vlaamse Gewest en met minstens één trekker en oplegger (MTM > 3.5 ton), kunnen steun krijgen voor een meer ecologisch en veilig transport. We denken daarbij aan rij-assisentiesystemen, diefstalpreventie, ergonomische vormgeving bestuurdersplaats... Opgelet: door de pandemie werd dit programma voor 2021 nog niet gestart.


Groenestroomcertificaten


www.energiesparen.be
Wie in Vlaanderen investeert in zonnepanelen of windturbines krijgt in principe geen subsidies meer. Daarop zijn 2 uitzonderingen:

  • Call voor groene stroom: de overheid kan een oproep doen voor nieuwe projecten voor groene stroom. Als uw project gekozen wordt, ontvangt u een tussenkomst voor uw investering in zonnepanelen met een omvormervermogen tussen 40 kW en 2 MW of in nieuwe windturbines op land met een turbinevermogen tussen 10 kW en 300 kW
  • Groenestroomproductie-installaties die elektriciteit opwekken uit een hernieuwbare energiebron. Mits naleving van bepaalde voorwaarden kan u groenestroomcertificaten ontvangen die u vervolgens kan verkopen aan de distributienetbeheerder of een elektriciteitsleverancier.

Brussels Gewest


Het Brussels Gewest kent verschillende maatregelen om ondernemers aan te zetten tot meer duurzaam ondernemen. Sommige maatregelen leggen verplichtingen op, andere maatregelen geven een incentive om over te schakelen.
Leefmilieu Brussel


Energiepremies 2021


Het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest kent subsidies toe voor de meeste duurzame investeringen in gebouwen. Tot 31 december 2021 kan u in sommige gevallen zelfs een extra bonus krijgen zodat u tot 70% van het gefactureerde bedrag terugbetaald krijgt. De details van deze bonus zijn opgenomen in alle specifieke premiedocumenten.


Energieaudits
Het gewest kent subsidies toe voor energieaudits. Het kan gaan om een energieaudit van een volledig gebouw, een verlichtingsaudit of over een technisch-economische haalbaarheidsstudie van de installatie van een specifieke technologie vergeleken met een klassieke of eerder bestaande technologie (zoals een natuurlijk verluchtingssysteem in de plaats van een airconditioningsysteem, een kwaliteitswarmtekrachtkoppeling, een warmtenetwerk …) Ondernemers kunnen een premie krijgen van 3.000 euro per gebouw (met als maximumplafond 50% van de in aanmerking komende kosten van de factuur).


Isolatie en ventilatie
De energiepremies voor isolatie zijn enkel bedoeld voor te renoveren gebouwen. In de praktijk komen enkel gebouwen ouder dan 10 jaar in aanmerking. De subsidies staan open voor residentiële gebouwen maar ook voor tertiaire gebouwen en zelfs voor industriële gebouwen. Er zijn 5 premies mogelijk, namelijk voor dakisolatie, isolatie van muren, vloerisolatie, superisolerende beglazing en efficiënte mechanische ventilatie.

Het bedrag van de vergoeding is afhankelijk van vele factoren. Bij dakisolatie zal het voor de meeste ondernemingen beperkt zijn tot 20 euro/m², maar u krijgt een bonus van 15 euro/m² als u natuurlijk isolatiemateriaal gebruikt. Als het gaat over de installatie van een mechanische ventilatie, dan bedraagt de subsidie 25% van de in aanmerking komende kosten. Voert u meerdere werken tegelijk uit, dan kunnen de premies met 10% verhoogd worden.


Warmte
Er is ook een set van premies beschikbaar voor alles wat te maken heeft met verwarming en sanitair warm water. Sommige premies zijn enkel beschikbaar voor residentiële woningen. Voor tertiaire en industriële gebouwen kan u premies krijgen voor:

  • een condenserende verwarmingsketel, heteluchtblazer en luchtverhitter
  • temperatuurregeling
  • warmtepomp - verwarming
  • zonneboiler

Opnieuw hangt het bedrag van de subsidie af van veel factoren. Voor een warmtepomp kan u als ondernemer een tussenkomst krijgen van 25% van de in aanmerking komende kosten. De kosten die in aanmerking komen zijn uitgaven zoals het weghalen van de oude installatie, boringen, het trekken van leidingen… Decoratie of accessoires zoals kranen en meetinstrumenten zijn uitgesloten.
Voor het plaatsen van een zonneboiler is de premie 2.500 euro/m² tot 4 m² + 200 euro/m² vanaf 4 m² met als maximum 50% van de in aanmerking komende kosten van de factuur.


Ecodynamische Onderneming


www.ecodyne.brussels
Met het label ‘Ecodynamische Onderneming’ erkent het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de acties van Brusselse organisaties (ondernemingen, verenigingen…) om de impact van hun activiteiten op het leefmilieu te verkleinen.
Het gewest evalueert uw milieubeheeraanpak. Het label ziet toe op 8 milieuthema's: aankopen, geluidshinder, afval, water, energie, groene ruimten, mobiliteit en bodem. De evaluatie van uw acties hangt ook samen met de aard van uw onderneming, de omvang, uw vakgebied…
Uiteraard moet u minstens de milieuwetgeving naleven. Goede punten haalt u pas als u bepaalde best practices toepast. Er zijn zelfs extra-punten te verdienen als u meer doet dan die best practices.
Via het Ecodyn-platform kunt u contact leggen met andere ondernemingen die zich profileren als duurzame onderneming en meer praktische informatie bekomen.
Het label is gratis.


Energiepack


Energiepack is in eerste instantie een gratis energiecoaching voor kmo’s (niet meer dan 250 vte’s). Maar via Energiepack kan u ook investeringssteun krijgen. De investeringssteun staat open voor kmo’s, zelfstandigen en vrije beroepen en handelaren met niet meer dan 250 vte’s en met exploitatiezetel in Brussel. Het gebouw waarvoor u steun aanvraagt, moet gelegen zijn in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, moet ouder zijn dan 10 jaar en moet 100% voor professionele doeleinden gebruikt worden.

Na een energiediagnose kan u aan de slag om uw gebouw energie-efficiënter te maken. Daarbij wordt gekeken naar investeringen in de luchtdichtheid, de isolatie, warmte en koude, klimaatregeling, zonwering, verlichting, groendak en collectieve en industriële voorzieningen.
De werkzaamheden moeten een minimale waarde hebben van 1.000 euro, maar investeringen die onder de energiepremies van hierboven vallen zijn uitgesloten.

Als u minder dan 50 vte’s hebt, bedraagt de subsidie 40% van het goedgekeurd bedrag. Bij meer dan 50 vte’s daalt de subsidie naar 30% van het goedgekeurd bedrag. Het bedrag van de subsidie kan echter niet meer bedragen dan 15.000 euro.


Bodem


Bij weesverontreiniging of de afwezigheid van verontreiniging kan Leefmilieu Brussel onder bepaalde voorwaarden premies toekennen voor bodemonderzoeken en behandelingswerken. De subsidie staat open voor particulieren en voor ondernemers (tot kmo’s) en subsidieert onder meer het verkennend bodemonderzoek (100%), risico-onderzoek (100%) en werken voor bodembehandeling (voor rechtspersonen tot 70% met een maximum van 60.455 euro).


Groenestroomcertificaten

In het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest bestaat een ondersteuningssysteem voor de productie van groene stroom. Wie groene stroom produceert, heeft recht op groenestroomcertificaten. Elektriciteitsleveranciers zijn verplicht om jaarlijks een bepaald aantal certificaten bij de Brusselse producenten aan te kopen. De houder van een gecertificeerde installatie ontvangt een groenestroomcertificaat voor elke 217 kg CO2 die hij bespaart.

Het type technologie, de datum van ingebruikname (AREI-inspectie) en het maximale theoretische vermogen (kWe of kWp) bepalen de toekenningsgraad van de installatie en leggen hem vast voor de volledige periode dat ze in aanmerking komt voor de certificaten.
www.brugel.brussels


Energieprestatiecertificaten (EPC) – Wat wil uw bank ermee?


EPC-attesten werden in het leven geroepen om kopers en huurders te informeren over de energieprestaties van de betrokken woning. EPC is een gewestmaterie en is dus verschillend per gewest maar de basis is wel voor alle drie gewesten dezelfde.

U als ondernemer
De verplichtingen om de nodige attesten voor te leggen bij overdracht of verhuring werd in Brussel ondertussen uitgebreid naar kantoren. Ook in Vlaanderen hebt u een EPC nodig voor de verkoop of verhuring van een kantoor dat niet groter is dan 500m2.

De interesse van de bank
Gebouwen die beter presteren op energievlak zullen ook een hogere waarde hebben, terwijl voor oudere gebouwen met een zwak EPC-attest, bijkomende investeringen nodig zullen zijn. Banken moeten bij hun analyse van het kredietrisico daarom rekening houden met de energieprestatie van de betrokken gebouwen.
De Nationale Bank eist van de banken dat zij de betrokken informatie ook doorspelen per type vastgoed zodat zij klimaat-gerelateerde risico’s in kaart kan brengen.
Mogelijkerwijze zal deze informatie automatisch beschikbaar zijn voor de bancaire instellingen maar dat is voorlopig nog niet het geval. Daarom vraagt uw bank u ondertussen energie-efficiëntiegegevens zowel van uw residentieel als van uw commercieel vastgoed.