Ook klimaatrisico’s bedreigen financiële stabiliteit

Annelore Van Hecke
Senior Macro Economist @Belfius

• De Europese toezichthouder voegt nu ook klimaatrisico toe aan het lijstje van factoren die de stabiliteit van het financiële systeem kunnen bedreigen.
• Een allereerste studie van de ECB brengt de blootstelling van bedrijven aan het klimaatrisico in kaart.
• De impact op bedrijven is het grootst in de sectoren van de mijnbouw, het transport, de landbouw en in de elektriciteits- en gassector.

Naast recessies en beurscrashes voegt de Europese toezichthouder nu ook klimaatrisico toe aan het lijstje van factoren die een bedreiging kunnen vormen voor de stabiliteit van het financiële systeem. In dit kader maakte de ondervoorzitter van de ECB, Luis de Guindos, onlangs resultaten bekend van een allereerste studie die de blootstelling van bedrijven aan het klimaatrisico in kaart brengt. Wanneer bedrijven getroffen worden door klimaatverandering heeft dit ook negatieve gevolgen voor de banksector. Financiële instellingen lijden immers verlies wanneer leningen aan getroffen bedrijven niet terugbetaald worden, of via waardeverminderingen op obligaties en aandelen die ze aanhouden.

De impact van de klimaatverandering op de economie en de banksector zal zich langzaam en over een lange periode manifesteren, hoofdzakelijk via twee kanalen. Ten eerste brengt klimaatverandering fysieke risico’s met zich mee, zoals natuurrampen. Overstromingen in Noord-Europa of bosbranden in Zuid-Europa kunnen aanzienlijke kosten met zich meebrengen voor de Europese bedrijven. Materiële schade door deze natuurfenomenen, maar ook een verstoring van de productie, hogere verzekeringspremies, enz. kunnen de winstgevendheid van bedrijven drukken en in het ergste geval tot faillissementen leiden.

Ten tweede zorgt klimaatverandering ook voor transitierisico wanneer beleidsmakers klimaatmaatregelen doorvoeren om de CO2-voetafdruk van bedrijven terug te dringen. Hogere belastingen op de uitstoot van CO2 verhogen de productiekosten, vooral in CO2-intensieve sectoren zoals de mijnbouw, de cementsector en de staalindustrie.

Onderstaande figuur geeft een indicatie van het hogere faillissementsrisico van bedrijven in verschillende scenario’s. Het basisscenario gaat uit van de tijdige realisatie van een klimaatbeleid dat de opwarming van de aarde effectief beperkt. De grafiek toont het bijkomende faillissementsrisico tijdens de komende 30 jaar wanneer het klimaatbeleid zou aanslepen, en laattijdig en versneld moet doorgevoerd worden (gele balken), of wanneer men niet ingrijpt en het broeikaseffect vrij spel krijgt (rode balken).

Uit de analyse blijkt dat de voordelen van een tijdige energietransitie groot zijn. Daarnaast valt het hogere faillissementsrisico van een uitgesteld klimaatbeleid in het niets bij de desastreuze impact van een scenario zonder klimaatbeleid. De impact op bedrijven is het grootst in de sectoren van de mijnbouw, het transport, de landbouw en in de elektriciteits- en gassector. Ook de geografische locatie van bedrijven speelt hierbij een rol. De gele en rode stippen in de grafiek geven de klimaatimpact weer voor bedrijven binnen de verschillende sectoren met de grootste blootstelling aan natuurrampen. Het faillissementsrisico voor deze bedrijven is tot viermaal zo groot.