Een hond of kat wordt door vele mensen gezien als een volwaardig gezinslid. Daarom maken velen zich zorgen over wat er met hun huisdier zal gebeuren als zij komen te overlijden of niet meer in staat zijn om voor hen te zorgen.

Kan een hond of kat erven van zijn baasje?

Choupette, de kat van ontwerper Karl Lagerfeld, heeft in 2019 een aanzienlijk bedrag geërfd bij het overlijden van de ontwerper. In de Verenigde Staten kan een huisdier dus erven van zijn baasje, maar in België is dit niet mogelijk.

Hoewel het Burgerlijk Wetboek huisdieren sinds kort beschouwt als levende wezens met gevoelens (en niet langer als roerende goederen), blijft een hond, kat of een konijn in erfeniskwesties vanuit een juridisch oogpunt eigendom van de overledene. Bij het overlijden van zijn eigenaar wordt het huisdier beschouwd als een "actief van de nalatenschap", net zoals het geval is bij andere goederen.

Als u niet vooruit gepland heeft, komt uw huisdier dus toe aan uw erfgenamen. Zij moeten dan beslissen wie er voor het huisdier zal zorgen en wie eventuele kosten, zoals bijvoorbeeld kosten voor de dierenarts, op zich zal nemen. Dit kan zorgen voor onenigheid en indien, in het ergste geval, niemand zich wil ontfermen over het huisdier, zal het opgevangen worden in een asiel.

Omdat u bij uw overlijden dus geen geld aan uw huisdier kan schenken of legateren, is het een goed idee om een testament op te (laten) stellen om de bescherming van uw geliefde viervoeter te waarborgen.

Testament & huisdier

Gelukkig zijn er verschillende mogelijkheden om uw huisdier op te nemen in uw testament zodat u eventuele discussies kan vermijden:

• U kunt een "testament onder last" opstellen, waarin u in uw testament aangeeft wie van uw erfgenamen de zorg over uw huisdier zal dragen. Het is aan te raden om ook een vorm van controle te voorzien door een executeur testamentair aan te duiden. Dit kan een familielid, notaris of advocaat zijn die ervoor zal zorgen dat uw testament correct wordt uitgevoerd. Als de erfgenaam die u aangeduid heeft de zorg voor uw viervoeter niet op zich neemt, dan erft hij/zij niet.
• U kan ook specifiëren in uw testament wat u begrijpt onder het goed zorgen voor uw huisdier: een jaarlijkse controle bij de dierenarts, voeding van een specifiek merk, enz. Wel is het belangrijk om te beseffen dat dit kosten met zich meebrengt, en u ervoor moet zorgen dat de aangewezen persoon tijdens uw leven akkoord gaat met het overnemen van deze verantwoordelijkheid. Anders is het mogelijk dat hij/zij de nalatenschap verwerpt en dat er niets is voorzien voor uw huisdier.
• Een andere optie is om in uw testament te bepalen dat uw huisdier naar een stichting gaat, die zelf voor uw dier zal zorgen. Maar let op, want niet alle stichtingen aanvaarden deze verantwoordelijkheid. Vandaar is het belangrijk om u vooraf voldoende te informeren. In dit geval bepaalt u dat de stichting een deel van uw nalatenschap erft, met de verantwoordelijkheid van de zorg voor uw huisdier. U moet er daarnaast voor zorgen dat de stichting een voldoende hoog bedrag erft, anders kan ze de nalatenschap verwerpen. Het voordeel is dat een liefdadigheidsorganisatie geen erfbelasting moet betalen en dat bepaalde organisaties een uitgebreid netwerk aan adoptiegezinnen hebben zodat uw huisdier in een warm nest terecht komt.
• Tot slot is het ook mogelijk om bovenstaande oplossingen te combineren door een "cascade van opvolgende erfgenamen" in uw testament aan te duiden, bijvoorbeeld: "Ik wijs mijn broer aan als erfgenaam, met de last om goed voor mijn hond te zorgen, onder toezicht van mijn ouders. Als dat niet het geval is, of als hij deze last niet wil dragen, erft Gaia mijn vermogen en zal zij voor mijn hond zorgen."

Zorgvolmacht & huisdier

Wat nu indien u nog in leven bent, maar niet meer in staat bent om zelf voor uw geliefde viervoeter te zorgen?

Om zeker te zijn dat uw huisdier goed verzorgd wordt, kan u een zorgvolmacht opstellen en uw huisdier hierin opnemen.

• De eerste mogelijkheid is om in de volmacht aan te geven wie voor het dier zal zorgen en daarnaast een onkostenvergoeding te voorzien voor deze persoon. Op deze manier beschrijft u deze kosten. U bent dan afhankelijk van de goede wil van deze persoon.
• De tweede mogelijkheid is dat u aangeeft een bepaald bedrag, hoger dan de kosten voor de zorg van het dier, te schenken onder last om voor uw huisdier te zorgen. Als de persoon die de schenking ontvangt deze verantwoordelijkheid niet kan of wil dragen, ontvangt hij/zij de schenking niet. Het kan daarom aangewezen zijn om ook een schenking aan een stichting te overwegen, met de verplichting om voor uw huisdier te zorgen. Als het bedrag voldoende hoog is, zal de stichting zoeken wie er voor uw dier kan zorgen via haar netwerk van adoptiegezinnen.

Welk bedrag moet u voorzien?

Zoals hierboven besproken, is het, zowel in het testament als in de zorgvolmacht, aan te raden een som geld te voorzien voor de verzorging van uw huisdier.

Het is belangrijk om dit vooraf te bespreken met de persoon of organisatie die voor uw dier zal zorgen, om ervoor te zorgen dat alle kosten gedekt zijn en dat er ook een zekere vergoeding tegenover staat. U kan dus best een schatting maken van de kosten voor voeding of dierenarts gedurende het hele leven van uw huisdier. Bij het opstellen van een testament moet u ook rekening houden met de erfbelasting die uw erfgenaam over dit bedrag moet betalen. In Vlaanderen bedragen deze tarieven 27% tot 55% van het geërfde bedrag. In Brussel en Wallonië kan dit oplopen tot 80%, afhankelijk van uw verwantschap met de betreffende erfgenaam.

Conclusie

Uw hond of kat kan uw nalatenschap niet erven. U kunt echter regelingen treffen om hen te beschermen, in uw testament of in een zorgvolmacht. In beide gevallen is het raadzaam niet alleen de persoon of organisatie aan te wijzen die voor uw dier zal zorgen, maar ook de voorwaarden voor zorg en vooral de toekenning van een som geld aan deze persoon of organisatie te voorzien, zodat de zorg kan worden verzekerd.

De informatie in dit document houdt geen advies in over financiële planning met betrekking tot uw persoonlijke situatie. Dit document bevat juridische en/of fiscale informatie, gebaseerd op de wetgeving en de rechtspraak van kracht op het ogenblik van de redactie ervan. Eventuele nieuwe wetgeving of rechtspraak van na de redactiedatum van het document is hier niet in opgenomen.