27 november 2023

Isabelle Verhulst

Isabelle Verhulst
Head of Wealth Analysis & Planning

Mijn nieuwe partner heeft kinderen: welke regelingen moet ik treffen om mezelf te beschermen of mijn partner te beschermen of de kinderen te begunstigen?


Een nieuw samengesteld gezin geraakt meer en meer ingebed in onze maatschappij. Maar in het kader van deze nieuwe relaties stellen zich vaak vragen rond de erfrechten van eenieder.


De samenlevingsvorm tussen de partners zal de erfrechten bepalen.


1. De partners zijn niet getrouwd


Mochten de partners niet samenwonen dan erft de langstlevende niets. Tenzij de partner een testament in diens voordeel zou hebben opgemaakt. Mochten de partners, wel samenwonen maar zonder samenlevingscontract dan erft de langstlevende weeral niets.


Mochten de partners tenslotte wettelijk samenwonen omdat zij een dergelijke verklaring hebben afgelegd bij de gemeente of stad, dan is de situatie anders. In dat geval zou de langstlevende het vruchtgebruik erven van de gezinswoning waarin zij wonen en de daarin aanwezige huisraad. Het vruchtgebruik betekent dat de partner er kan blijven in wonen of het kan verhuren en de huur kan innen. Maar verder dan dat erft de partner niets.


Mocht de partner meer willen nalaten aan de langstlevende dan zou deze een testament kunnen opstellen en de partner een deel van diens vermogen laten toekomen. Als de partner die overlijdt geen kinderen heeft kan deze zoveel toekennen aan de langstlevende als hij wil. Als de partner die overlijdt wel kinderen heeft dan moet de helft toekomen aan de kinderen, dit noemt men de reserve.


2. De partners zijn getrouwd


Door het huwelijk krijgt de langstlevende partner een ander erfrecht.

  • Zonder enige bijzondere maatregel, erft de langstlevende alles van de kinderloze echtgenoot. De situatie ziet er dus totaal anders uit dan in geval van samenwoning.
  • In geval de overledene wel kinderen heeft dan krijgt de langstlevende het vruchtgebruik over gans de nalatenschap. Dat betekent dat de langstlevende vruchtgebruiker wordt van het vermogen en de kinderen de blote eigenaars. De kinderen worden pas volle eigenaar op het moment van overlijden van de langstlevende. Dus moeten ze bijvoorbeeld bij een verkoop en zolang de langstlevende leeft, overeenkomen over de verkoop zelf en de prijs. Dat zou tot ongewenste conflicten kunnen leiden. De oplossing zou hier kunnen geboden worden door de zogenaamde clausule Valkeniers. Met zo’n clausule in het huwelijkscontract kan de partner die kinderen heeft bepalen dat de langstlevende niets zou erven. Dat wordt dan het uitgangspunt. De enige beperking is dat de langstlevende minstens zes maanden in de gezinswoning moet kunnen blijven wonen, kwestie van een andere woning te vinden. Mocht later blijken dat de echtgenoot, ondanks de clausule Valkeniers in het huwelijkscontract, toch meer wil nalaten aan de langstlevende dan kan deze nog altijd een testament of levensverzekering opmaken om deze te bevoordelen.

De rechten van de stiefkinderen


Kinderen erven normaal gezien niet van hun stiefouder. Ook niet als deze getrouwd zou zijn met de ouder. De stiefkinderen zijn diens kinderen niet en hebben dus geen enkel recht.


Hier zijn er 3 oplossingen mogelijk:

  • de stiefouder doet tijdens zijn leven schenkingen aan zijn stiefkinderen.
  • de stiefouder maakt een testament op waarbij hij een deel van diens vermogen nalaat aan zijn stiefkinderen.
  • de stiefouder adopteert zijn stiefkinderen. Hierbij moet je weten dat er twee soorten adoptie zijn: de volle adoptie en de gewone adoptie.


De informatie in dit document houdt geen advies in over financiële planning met betrekking tot uw persoonlijke situatie. Dit document bevat juridische en/of fiscale informatie, gebaseerd op de wetgeving en de rechtspraak van kracht op het ogenblik van de redactie ervan. Eventuele nieuwe wetgeving of rechtspraak van na de redactiedatum van het document is hier niet in opgenomen.