We hebben de voorbije weken veel geschreven over het grote potentieel van blockchaintechnologie, die aan de basis ligt van cryptomunten zoals bitcoin en ethereum. De technologie laat toe om veilige, gedecentraliseerde systemen te creëren die volledige sectoren kunnen veranderen. Blockchain kan internationale betalingen goedkoper maken, zelfbesturende organisaties zonder management creëren en zelfs plagiaat bestrijden in de luxesector. Toch is beleggen in cryptomunten een gevaarlijke onderneming.

In de 19e eeuw trokken Amerikanen massaal naar California, een wetteloos gebied, op zoek naar goud. De cryptomarkt heeft vandaag veel gemeen met het Wilde Westen: een grotendeels wetteloze markt waar mensen op zoek naar rijkdom helaas vaak bestolen worden. In dit artikel beschrijven we de gevaren van de cryptomarkt en enkele beruchte voorbeelden.

Marktmanipulatie

De cryptomarkt is nog een relatief jonge markt. Tijdens de hype van 2021 werden honderden nieuwe cryptomunten gelanceerd per dag. Deze nieuwe cryptomunten hebben een kleine marktkapitalisatie en lage volumes, wat betekent dat er niet veel kopers en verkopers zijn. Dit maakt hen kwetsbaar voor een pump and dump. Hierbij drijven beleggers kunstmatig de prijs van een bepaalde cryptomunt hoger (pump) om ze vervolgens snel te verkopen aan nietsvermoedende beleggers (dump).

In augustus 2020 werd de cryptomunt Shiba Inu gecreëerd aan een prijs van 0,00000000051 dollar per munt. Een jaar later steeg de prijs naar 0,00008616 dollar, een stijging van maar liefst 16.894.118%. In de volgende maanden daalde de cryptomunt met meer dan 90%. Dergelijke verhalen, waarbij een munt zonder duidelijke reden omhoogschiet om daarna even snel terug in elkaar te zakken, zijn alomtegenwoordig en vormen een groot gevaar voor beleggers.

Rug pull

Een ander risico is dat projectontwikkelaars een cryptomunt lanceren, geld inzamelen van beleggers en dan met de noorderzon verdwijnen. Dit type van fraude wordt ook een rug pull genoemd, omdat het als belegger voelt alsof iemand een mat vanonder je voeten trekt.

Na het succes van de Netflix-serie Squid Game brachten ontwikkelaars een cryptomunt op de markt met de naam Squid Game. De munt, die initieel minder dan een dollar waard was, steeg in geen tijd naar maar liefst 2.861 dollar. Media pikten het succesverhaal op en berichtten over de indrukwekkende winsten, vaak zonder te vermelden dat de ontwikkelaars van de cryptomunt geen enkele affiliatie hadden met de makers van de serie. Toen beleggers die plots miljonair waren geworden – op papier althans – hun winst wilden verzilveren, merkten ze echter dat ze niet in staat waren de munt te verkopen. De munt had immers een zogenaamd "anti-dump mechanisme", dat beleggers ervan weerhield hun positie te verkopen. Enkele dagen later schreef het team ontwikkelaars op Telegram dat "iemand het project trachtte te hacken" en dat ze "het project niet wilden verderzetten omdat ze te depressief en gestresseerd waren". Na meer dan 3 miljoen aan liquiditeiten uit het project te halen was het team verdwenen. De waarde van de Squid Game munt daalde naar 0 dollar.

Onbetrouwbare beursplatformen

Om transacties met cryptomunten te vergemakkelijken werden verschillende cryptobeursplatformen opgericht. Op platformen zoals Binance en Coinbase kan je cryptomunten verhandelen en bewaren in een digitale portefeuille. Het gevaar bestaat echter dat deze platformen te maken kunnen hebben met liquiditeitsproblemen, waardoor je mogelijk niet in staat bent je geld weg te halen.

Eind vorig jaar ging het FTX failliet, een van de grootste cryptobeursplatformen ter wereld. Met het faillissement van FTX, dat op een gegeven moment gewaardeerd werd op 32 miljard dollar, ging maar liefst 8 miljard dollar aan geld van klanten in rook op. Achteraf bleek dat FTX, tegen haar eigen regels in, miljarden dollars doorsluisde aan een ander bedrijf in handen van dezelfde eigenaars, dat met het geld grote risico’s nam en zware verliezen leed.

Regulering op komst

Het gebrek aan regulering en supervisie maakt het moeilijk voor beleggers om te weten welke projecten of beursplatformen te vertrouwen zijn. Regels met betrekking tot liquiditeit en solvabiliteit, die bijvoorbeeld wel voor banken gelden, zijn vaak niet van toepassing op deze platformen. Het platform FTX, dat gevestigd was in de Bahama’s, was daarbij nauwelijks onderhevig aan rapporteringsverplichtingen. Hierdoor konden beleggers onmogelijk de financiële situatie van het bedrijf inschatten.

De Europese Unie wil hier aan tegemoet komen en keurde in april 2023 de Markets in Crypto-Assets verordening goed (kortweg: MICA). Deze wet reguleert het verhandelen en uitgeven van cryptomunten om beleggers te beschermen. Vergeleken met landen zoals China en de Verenigde Staten, die eerder weigerachtig staan tegenover cryptomunten, neemt Europa hiermee een vooruitstrevende en constructieve houding aan.

Hoe kan je ongelukken vermijden?

Ook al ben je nooit 100% zeker, er zijn toch enkele voorzorgsmaatregelen die je als belegger kan nemen om het risico op ongelukken te vermijden in de cryptomarkt. Eerst en vooral is het belangrijk om je als belegger niet blind te staren op de grote successen van bepaalde cryptomunten. Als kranten berichten over de indrukwekkende successen van een cryptomunt is het risico groot dat het hoogtepunt van een pump en dump is bereikt.

Daarnaast is het belangrijk om de legitimiteit te onderzoeken van een bepaald project. Websites zoals Scamadviser geven aan hoe verdacht een bepaalde website is. De website van de Squid Game cryptomunt kreeg bijvoorbeeld een score van 45 op 100 volgens Scamadviser, wat wijst op een hoge kans op fraude. Daarbij komt dat de whitepaper van de munt, waarin de doelstellingen van het project worden uiteengezet, vol grammatica- en spellingsfouten stonden. Dat de munt geen affiliatie had met de makers van de Netflix-serie had eveneens een rode vlag kunnen zijn.

Het is ook verstandig geen te grote bedragen in jonge projecten of kleinere cryptomunten aan te houden. Hier is het risico op marktmanipulatie of fraude vanwege de projectontwikkelaars immers groter dan bij meer gevestigde waarden zoals bitcoin of ethereum. Tenslotte is ook het niet aan te raden grote bedragen aan te houden op cryptobeursplatformen. Voorbeelden zoals FTX, initieel een van de meest gereputeerde cryptoplatformen ter wereld, leren ons dat geld zelden veilig is in de handen van deze platformen. Wie toch grote posities in bepaalde cryptomunten aanhoudt, creëert beter zelf een portefeuille rechtstreeks op de blockchain.

Dit document, opgesteld en verspreid door Belfius Bank, geeft de visie van Belfius Bank weer en bevat geen gepersonaliseerd beleggingsadvies of -aanbevelingen, noch onafhankelijk onderzoek op beleggingsgebied. Als u gepersonaliseerd beleggingsadvies wil, kan u daarvoor terecht bij uw financieel adviseur. Hij bekijkt graag met u welke gevolgen deze visie mogelijk heeft voor uw persoonlijke beleggingsportefeuille. De vermelde cijfers zijn een momentopname en onderhevig aan wijzigingen.

De vermelde ondernemingen dienen enkel ter illustratie en vormen geen aankoopaanbeveling.