De inhoud

De IRA is het grootste herstelplan in de geschiedenis van de Verenigde Staten. De wet stelt onder meer bijna 400 miljard dollar aan federale middelen ter beschikking voor schone energie met het oog op een aanzienlijke beperking van de koolstofuitstoot van het land tegen het einde van dit decennium. De fondsen zullen worden uitbetaald in de vorm van fiscale tegemoetkomingen, subsidies en kredietwaarborgen.

Wat wordt er voorzien op het vlak van groene uitgaven:

• 250 miljard dollar gaat naar de ondersteuning van de productie van groene energie
• 47,7 miljard is bestemd voor de vergroening van de industrie
• 46,4 miljard voor het milieu
• 23,4 miljard voor elektrische voertuigen
• 20 miljard voor de landbouw

Maar dit plan mikt eveneens op andere doelstellingen dan het klimaat, en houdt grote budgetten ter beschikking voor andere beleidsdomeinen:

• 300 miljard voor het beperken van het tekort
• 64 miljard voor het uitbreiden van de toelagen van Obamacare
• 4 miljard voor de financiering van de strijd tegen de droogte in de westelijke staten
• 80 miljard voor een verhoogde financiering van de IRS om deze te moderniseren en de naleving van de belastingwetten te verhogen

En dan zijn er nog de inkomsten over een periode van 10 jaar:

• 265 miljard via een hervorming van de geneesmiddelenprijzen
• 222 miljard via de selectieve minimumbelasting van 15% voor ondernemingen met inkomsten van meer dan 1 miljard dollar
• 204 miljard via een verhoging van de fiscale efficiëntie (meer ambtenaren)
• 74 miljard via een accijns van 1% op de terugkoop van aandelen

Kortom, een megaplan dat eigenlijk drie doelstellingen nastreeft: klimaat, industrie en nationale veiligheid.

Strijd tegen de inflatie?

De naam van dit plan is misleidend. De vermoede impact op de inflatie is miniem. Hooguit zal het plan het mogelijk maken de geïmporteerde inflatie te beperken door de ontwikkeling van de productie op Amerikaanse bodem te stimuleren. Het weerspiegelt ook de Amerikaanse wens om op de meest strategische gebieden, zoals energie, een vorm van onafhankelijkheid te herwinnen of te versterken.

Milieudoelstellingen

Dit plan is een grote stap voorwaarts in de strijd tegen de klimaatverandering, want er worden massaal subsidies gegeven voor het elektrificeren van de mobiliteit. Ook de productie van zeldzame metalen wordt in aanmerking genomen, want men wil niet langer afhankelijk zijn van China. De IRA wil de milieu-impact van de productie van zeldzame metalen inperken, want die is uiterst vervuilend en slecht voor de biodiversiteit.

Enkele uitdagingen die bedreigend zijn voor …

De werkgelegenheid

De Amerikaanse arbeidsmarkt is momenteel oververhit. De werkloosheid ligt uiterst laag (3,6%) en staat onder zware inflatiedruk, ook al blijft die momenteel nog binnen de perken. Met de IRA is het echter de bedoeling om massaal jobs creëren in de verwerkende nijverheid, die de voorbije decennia vertrokken zijn naar andere landen met lagere arbeidskosten. Deze tweeledige doelstelling (banen terughalen naar de VS en de arbeidskosten zowel betaalbaar als behoorlijk houden), als ze al wordt gehaald, zal niet meteen duurzaam haar beslag krijgen.

De financieringsvoorwaarden

De huidige context van hoge rentevoeten heeft gevolgen voor de investeringsgraad van de bedrijven¹ die natuurlijk fors is gedaald. Nu investeren betekent dat men duurder moet lenen. De vraag is of de subsidiemaatregelen van de IRA voldoende tegengewicht gaan vormen voor de negatieve impact van de hoge rentevoeten om de ondernemingen ertoe aan te zetten opnieuw te gaan investeren?

Bovendien maakt de Amerikaanse politieke realiteit dat dit plan, dat voor verscheidene jaren voorzien is, wellicht niet volgehouden zal worden als er een andere meerderheid komt. Iedereen herinnert zich nog goed de problemen met Obamacare. Bovendien is de vraag of de grote overheidsschuld dit ambitieus plan wel aankan?

En wat met de huidige inflatie? Die holt de beschikbare budgetten uit doordat de loonkosten, de grondstoffenprijzen en de bouwprijzen gaan stijgen.

De maatregelen ten gunste van "made in USA"

De Europese Unie en andere partnerlanden van de VS zien in de IRA heel wat protectionistische maatregelen die indruisen tegen de WTO-regels. Bijvoorbeeld: twee derde van de projecten voor batterijfabrieken in Europa wordt bedreigd door de IRA². De EU heeft dan ook een reeks plannen op tafel gelegd, waaronder dat van de repatriëring of de handhaving van strategische industrieën op Europese bodem, of het plan waarmee men een beter zicht krijgt op de zeldzame metalen (de "critical raw materials act") die doen denken aan de IRA. De vraag rijst of deze beginnende protectionistische escalatie wel goed is voor de gemeenschappelijke onderliggende doelstelling aan beide zijden van de grote plas, namelijk onze samenlevingen veerkrachtiger maken?

¹Bron: Capital Economics
²Bron: Transport & Milieu

Dit document, opgesteld en verspreid door Belfius Bank bevat geen gepersonaliseerd beleggingsadvies of -aanbevelingen, noch onafhankelijk onderzoek op beleggingsgebied. Als u gepersonaliseerd beleggingsadvies wil, kan u daarvoor terecht bij uw financieel adviseur. Die bekijkt graag met u welke gevolgen deze visie mogelijk heeft voor uw persoonlijke beleggingsportefeuille.