‘De samenleving heeft na corona behoefte aan een positief verhaal’, vindt Marc Raisière, CEO van bank-verzekeraar Belfius. Hij droomt ervan dat politici, bedrijfsleiders en pers samen aan hetzelfde zeel trekken om een toekomstperspectief te bieden. "Een relanceplan zal maar lukken als iedereen meewerkt".
Marc Raisière (57) houdt aan het coronajaar 2020 een dubbel gevoel over. "Ik maakte me zorgen over onze klanten, de economie, de ondernemers". Tegelijk was het voor Belfius een prima jaar, zegt de CEO van de bank met enige schroom: "Onze commerciële activiteit draaide voortreffelijk. Het businessmodel van Belfius heeft deze stresstest goed doorstaan, en met onze digitale kanalen hebben we dankzij de epidemie vijf jaar gewonnen."
Hij wil nu vooral vooruit kijken en hoopt dat er lessen getrokken worden uit deze crisis. Raisière pleit voor belangrijke infrastructuurinvesteringen, een grotere rol voor de eurozone en een radicale vermindering van cash geld : "Cash is het betaalmiddel van de zwarte economie. Als we dat geld in de reële economie kunnen brengen, creëren we een veel groter investeringspotentieel."
TRENDS. Hoe heeft dit coronajaar u persoonlijk beïnvloed?
MARC RAISIERE. "Ik maak meer het onderscheid tussen wat écht belangrijk is, en wat futiel of oppervlakkig is. En ik hoop dat meer mensen dat doen. Ik denk dat we ons bewuster geworden zijn van wat onze vrijheid voor ons betekent. Dat besef was verloren gegaan. Ik geniet nu meer van het leven dan vroeger, omdat ik bewuster leef. Als ik opnieuw op restaurant kan, zal ik daarvan genieten omdat ik me bewust ben welke chance ik heb. Terwijl ik een jaar geleden een aantal etentjes als een verplichting ervaarde. Hetzelfde geldt voor reizen of het vliegtuig nemen."
Is uw maatschappelijke kijk op bepaalde zaken veranderd?
RAISIERE. "Deze crisis heeft de relevantie van bepaalde beroepen in de verf gezet. Verpleegsters, zorgverstrekkers, leraars, vuilnismannen, … ze verdienen meer waardering. Wat zeggen we doorgaans over leraars? Dat ze te veel vakantie hebben en te veel betaald worden. De realiteit is dat een leraar in het begin van zijn carrière onvoldoende verdient om een normaal leven te leiden. Nu de kinderen weken thuis zaten, beseffen veel ouders wat het betekent om leraar te zijn.
"Bepaalde zaken zitten verkeerd, zoals de financiering van de ziekenhuizen. Zij worden aangemoedigd om medische ingrepen en onderzoeken uit te voeren, meer dan noodzakelijk. Daardoor is wat bepaalde dokters en specialisten verdienen niet in verhouding tot wat bijvoorbeeld verpleegsters verdienen. Ik vind dat we dergelijke zaken grondig moeten herbekijken. Een Belg betaalt veel belastingen; de herverdeling van de middelen moet beter."
Wanneer besefte u: dit is ernstig?
RAISIERE. "Toen we onze geplande vakantie eind februari op de Canarische Eilanden moesten annuleren. Er ging een hotel dicht en alle vakantiegangers werden in quarantaine geplaatst. Ik heb toen tegen mijn vrouw Veronique gezegd: dat risico kan ik niet lopen. Begin maart startte een grote roadshow waarbij we het land zouden rond trekken om de nieuwe digitale strategie van Belfius toe te lichten aan medewerkers en klanten. Na drie avonden ging het land in lockdown en hebben we alles moeten afblazen."
Hoe ervaarde u die eerste lockdown?
RAISIERE. "Dat was een echte stresstest voor de bank. De economie kwam bijna tot stilstand, de financiële markten reageerden paniekerig. Ik had altijd beweerd dat Belfius in een goede gezondheid verkeerde. In maart en april werden we verplicht alles tegen het licht te houden. Die oefening bevestigde dat de bank robuust is. Daardoor zat ik in die periode met gemengde gevoelens. Ik was enerzijds bezorgd over de economie, de klanten, de ondernemingen… Anderzijds was er de voldoening dat we de voorbije jaren de juiste beslissingen genomen hebben. Dat we van Belfius een schone boîte gemaakt hebben."
Wat zijn de fundamenten van die robuustheid?
RAISIERE. "Ten eerste: sterke kapitaal- en liquiditeitsbuffers. Die laten de bank toe haar maatschappelijke rol als smeerolie van de economie te vervullen, en geven de klanten vertrouwen. Ze drukken onze rendabiliteit, mais je m’en fous. Bij financiële analisten en sommige concurrenten is er nog altijd de obsessie van een rendement op eigen vermogen dat hoger dan 10 procent moet zijn. Dat is pure waanzin op een moment dat de rente historisch laag en zelfs negatief is. Belfius neemt genoegen met 8 procent."
"Ten tweede: een sterke bedrijfscultuur. Iedereen heeft daar de mond van vol, maar Belfius heeft echt een cultuur van transparantie, authenticiteit, engagement, eerlijkheid en entrepreneurschap gecreëerd. Dat is in deze tijden superbelangrijk gebleken. Als je je mensen respecteert en goed behandelt, dan kun je als onderneming veel vragen en krijg je veel gedaan."
Positief was ook dat de corona-epidemie de acceptatie van digitaal bankieren bij de klanten versnelde?
RAISIERE. "Ik schat dat we vijf jaar gewonnen hebben. De klanten ontdekten dat ze quasi alles kunnen met onze app. Dat leverde nieuwe klanten op, omdat onze app beter is dan die van bepaalde andere banken. Daarnaast is ook de deal met Proximus voor de creatie van een digitale neobank in een stroomversnelling gekomen. (lacht) Er vielen een pak dinertjes en overbodige verplaatsingen in mijn agenda weg, met als gevolg dat we sneller tot een akkoord gekomen zijn met Proximus."
"De concrete realisatie van het project loopt dan weer trager dan gepland. We mikken nu op een lancering van Banx in het begin van het tweede semester van 2021, terwijl dat oorspronkelijk in april voorzien was. Alles wat met innovatie te maken heeft, loopt wat moeilijker. Dat komt omdat er geen fysieke brainstorm of samenwerking mogelijk is."
Belfius schakelde heel snel over op telewerk, en wil dat de volgende jaren blijven doen. Waarom?
RAISIERE. "Telewerk maakt mensen gelukkiger. We onderhandelen met de vakbonden om twee tot drie dagen telewerk per week structureel vast te leggen in de arbeidsovereenkomst. Voor 85 procent van onze medewerkers maakt dat het leven aangenamer: geen files meer, een hogere efficiëntie… Ik heb deze morgen drie skype meetings thuis gevolgd, en ben daarna om 11u rustig naar hier gereden. Ik woon op 7 kilometer van de Belfius-toren. Op het spitsuur en in een land in lockdown doe ik daar 35 minuten over. Dankzij de flexibiliteit van thuiswerk deze middag amper 8 minuten. Maar kun je je indenken hoe lang ik in de auto zit als er geen lockdown meer is en we allemaal terug onze oude gewoontes opnemen?"
Nochtans klaagt werkgeversfederatie Voka dat de productiviteit als gevolg van telewerk lager zou liggen?
RAISIERE. "Je moet een onderscheid maken tussen de mentale vermoeidheid die weegt op de mensen, en het telewerken. Veel werknemers zitten op hun tandvlees en het is logisch dat de productiviteit daaronder lijdt. Maar het telewerk zelf heeft ontegensprekelijk een positieve impact op de efficiëntie. Het zou verkeerd zijn als werkgevers een ander signaal geven. Misschien moeten ze meer aandacht besteden aan het psychisch welzijn van hun medewerkers als gevolg van de covid-epidemie? Werken is iets anders dan je brood verdienen. Je moet betekenis geven aan wat mensen doen." Neemt de overheid de juiste beslissingen in deze crisis?
RASIERE. "Er is vandaag wellicht geen moeilijker beroep dan dat van politicus. Ik heb gemerkt hoe moeilijk het was om alles te organiseren voor tienduizend medewerkers van Belfius. Hoe moeilijk moet het dan niet zijn voor 11 miljoen mensen? Ik zeg niet dat België het perfect aangepakt heeft, maar vergelijk ons met de VS, het UK, Spanje, Italië en zelfs Frankrijk… Zo slecht hebben we het toch niet gedaan?
"De overheid heeft ook meteen steun gegeven aan de gezinnen en de bedrijven. En het resultaat is er: de economische terugval is minder groot dan initieel gevreesd. Daar zie ik drie redenen voor. De politiek heeft een goede job gedaan. De centrale banken hebben hun rol gespeeld. En de banken hebben hun verantwoordelijkheid genomen door de kredietkraan open te houden."
En toch was er veel kritiek op de politici?
RAISIERE. "De kritiek was niet meer normaal. Het gevolg is dat ik geen televisie meer kijk. De pers focuste elke dag opnieuw op wat minder goed was. Staat iemand stil bij de invloed die deze negatieve berichtenstroom heeft op het moreel van de bevolking? Het is goed het woord te geven aan experten, maar moet je elke dag op zoek gaan naar de expert met een afwijkende mening? Het gevolg is dat je een kakafonie van meningen en opinies krijgt, en een chaos in de geest van de mensen. Ik heb de macro-economen van Belfius gevraagd om terughoudend te zijn en niet elke dag commentaar te geven. Je moet afstand kunnen nemen."
"Bovendien leven we in een democratie. Ik heb als burger politici verkozen om beslissingen te nemen, niet virologen. Mijnheer Van Ranst en de andere virologen zijn ongetwijfeld zeer intelligent, maar zij zijn niet verkozen."
